Voici la traduction d'un texte attribué à Shankara, grand philosophe indien (8e siècle), maitre de l'advaita vedanta. Les quatre premières stances établissent le soi à partir de l'expérience du sommeil profond.
Notez l'expression de la non-dualité de la dernière stance qui va même au delà de l'Un et du deux,de l'absolu et du relatif, du vide et du non-vide :
"il n’y a pas d’Un, comment pourrait-il y avoir un second distinct de lui ?
Il n’est pas l’absolu, il n’est pas relatif
Il n’est pas vide,et il n’est pas non-vide en raison de sa non-dualité
Comment puis-je dire ce qu’on atteint par tout le vedânta ?"
jlr
दशश्लोकी
आदि शंकराचार्य
Dix stances
Shankara Traduction du sanskrit par José Le Roy
न भूमिर्न तोयं न तेजो न वायुः
न खं नेन्द्रियं वा न तेषां समूहः |
अनैकान्तिकत्वात्सुषुप्त्येकसिद्धः
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥१॥
na bhūmir na toyaṃ na tejo vāyur
na khaṃ nendriyaṃ vā na teṣāṃ samūhaḥ |
anaikāntikatvāt suṣuptyekasiddhas
tadeko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 1 ||
Je ne suis pas la terre, ni l’eau, ni le vent,
ni l’espace, ni les organes des sens, ni leur ensemble,
en raison de leur variabilité, je suis établi dans l’Un dans le sommeil profond
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu.
2
न वर्णा न वर्णाश्रमाचारधर्मा
न मे धारणाध्यानयोगादयो ऽपि |
अनात्माश्रयाहंममाध्यासहानात्
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥२॥
na varṇā na varṇāśramācāradharmā
na me dhāraṇādhyānayogādayo ‘pi |
anātmāśrayāhaṃmamādhyāsahānāt
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 2 ||
Pour moi, il n’y a pas de classes sociales, ni de règles de conduites, ni de stades de vie liés aux castes ; il n’y a même pas pour moi de concentration, de méditation, ou de yoga,
étant donné la disparition de la surimposition du « moi » et du « mien » qui dépendent du non-Soi.
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu.
3
न माता पिता वा न देवा न लोका
न वेदा न यज्ञा न तीर्थं ब्रुवन्ति |
सुषप्तौ निरस्तातिशून्यात्मकत्वात्
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥३॥
na mātā pitā vā na devā na lokā
na vedā na yajñā na tīrthaṃ bruvanti |
suṣuptau nirastātiśūnyātmakatvāt
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 3 ||
Il n’y a pas de mère, pas de père, pas de dieux, pas de mondes,
pas de védas, pas de sacrifices, pas de lieu sacré dit-on*,
, étant donné leur nature complètement vide qui a été rejetée dans le sommeil profond ;
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu.
*Dans la Brihadaryanaka Upanishad
4
न साख्यं न शैवं न तत्पाञ्चरात्रं
न जैनं न मीमांसकादेर्मतं वा |
विशिष्टानुभूत्या विशुद्धात्मकत्वात्
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥४॥
na sāṅkhyaṃ na śaivaṃ na tatpāñcarātraṃ
na jainaṃ na mimāmsakāder mataṃ vā |
viśiṣṭānubhūtyā viśuddhātmakatvāt
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 4 ||
Ni la vue du shāmkhya, ni le shivaïsme, ni le vishnouisme,
ni le jaïnisme, ni la mimānsa etc ne sont jugés valables,
étant donné ce qui a une nature pure de l’expérience de la diversité.
C’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu.
5
न चोर्ध्व न चाधो न चान्तर्न बाह्यं
न मध्यं न तिर्यँ न पूर्वाऽपरा दिक् |
वियद्व्यापकत्वादखण्डैकरूपः
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥५॥
na cordhvaṃ na cādho na cāntar na bāhyaṃ
na madhyaṃ na tiryaṅ na pūrvāparā dik |
viyadvyāpakatvād akhaṅḍaikarūpaḥ
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 5 ||
Il n’y a pas de haut, ni de bas, il n’y a pas d’intérieur ni d’extérieur
il n’y a pas de milieu ni de côté, pas de direction est ou ouest,
parce que je suis inhérent à l’espace, ma forme étant unique et sans parties,
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu
6
न शुक्लं न कृष्णं न रक्तं न पीतं
न कुब्जं न पीनं न ह्रस्वं न दीर्घम् |
अरूपं तथा ज्योतिराकारकत्वात्
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥६॥
na śuklaṃ na kṛṣṇaṃ na raktaṃ na pītaṃ
na kubjaṃ na pīnaṃ na hrasvaṃ na dīrgham |
arūpaṃ tathā jyotirākārakatvāt
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 6 ||
Ce n’est ni blanc, ni noir, ni rouge, ni jaune
ni maigre, ni gros, ni court ni long,
c’est ainsi sans forme étant donné que c’est de l’apparence de la lumière,
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu
7
न शास्ता न शास्त्रं न शिष्यो न शिक्षा
न च त्वं न चाहं न चायं प्रपञ्चः |
स्वरूपावबोधो विकल्पासहिष्णुः
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥७॥
na śāstā na śāstraṃ na śiṣyo na śikṣā
na ca tvaṃ na cāhaṃ na cāyaṃ prapañcaḥ |
svarūpāvabodho vikalpāsahiṣṇuḥ
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 7 ||
Il n’y a pas de maître, ni d’enseignement, il n’y a pas d’élève, ni de connaissance
Il n’y a ni toi, ni moi, ni ce monde.
L’éveil à sa propre nature ne supporte aucun concept.
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu
8
न जाग्रन् न मे स्वप्नको वा सुषुप्तिः
न विश्वौ न वा तैजसः प्राज्ञको वा |
अविद्यात्मकत्वात् त्रयाणं तुरीयः
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥८॥
na jāgran na me svapnako vā suṣuptiḥ
na viśvo na vā taijasaḥ prājñako vā |
avidyātmakatvāt trayāṇaṃ turīyaḥ
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 8 ||
Il n’y pas d’état de veille pour moi, ni d’état de rêve ni de sommeil profond ;
Je ne suis ni le monde de la veille, ni le monde du rêve, ni le monde du sommeil profond.
Etant donné la nature ignorante de ces trois là ; je suis le quatrième.
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu
9
अपि व्यापकत्वाद्धि तत्त्वप्रयोगात्
स्वतः सिद्धभावादनन्याश्रयत्वात् |
जगत् तुच्छमेतत् समस्तं तदन्यत्
तदेकोऽवशिष्टः शिवः केवलोऽहम् ॥९॥
api vyāpakatvāddhi tattvaprayogāt
svataḥsiddhabhāvād ananyāśrayatvāt |
jagat tuccham etat samastaṃ tadanyat
tad eko'vaśiṣṭaḥ śivaḥ kevalo'ham || 9 ||
Bien plus, en raison de l’omniprésence (du Soi) et de son union avec la réalité
En raison du fait que son existence est établie par elle-même et en raison du fait qu’il n’a pas d’autre fondement,
Tout l’univers est sans valeur, il est autre que le Soi.
c’est pourquoi, je suis l’Un, qui demeure, je suis Shivah, l’absolu
10
न चैकं तदन्यद् द्वितीयं कुतः स्यान्
न केवलत्वं न चाऽकेवलत्वम् |
न शून्यंनचाशून्यमद्वैतकत्वात्
कथं सर्ववेदान्तसिद्धं ब्रवीमि ॥१०॥
na caikaṃ tadanyad dvitīyaṃ kutaḥ syān
na kevalatvaṃ na cākevalatvam |
na śūnyaṃ na cāśūnyam advaitakatvāt
kathaṃ sarvavedāntasiddhaṃ bravīmi || 10 ||
Il n’y a pas d’Un, comment pourrait-il y avoir un second distinct de lui ?
Il n’est pas l’absolu, il n’est pas relatif
Il n’est pas vide,et il n’est pas non-vide en raison de sa non-dualité
Comment puis-je dire ce qu’on atteint par tout le vedânta ?
Une mise en chant ici
Jeu de briques
Snake
Pacman
Bubble